Badanie położenia bieguna północnego
BADANIE POŁOŻENIE BIEGUNA PÓŁNOCNEGO
Od dnia 13 października 2016 rozpoczynam systematyczną obserwację położenia bieguna północnego na niebie wśród gwiazd. Planowany czas badania – co najmniej 1 rok.
Cele badania:
- stały dostęp w sieci do mapy z dokładnym, aktualnym położeniem bieguna północnego
- łatwość w ustawianiu paralaktycznych montaży i FASTRON-ów na biegun północny
- poznanie wykresu ruchu bieguna wśród gwiazd.
Celem ubocznym jest zachęcenie innych miłośników astronomii do wspólnego poznawania nieba i praw nim rządzących w sposób empiryczny. Przy okazji niektórzy z nich będą mogli poznać prostą obróbkę zdjęć przy użyciu darmowych programów Deep Sky Stacker i GIMP.
Metoda badania.
Wybrałem fotograficzną metodę badania, która jest prosta i bardzo skuteczna. Opracowałem specjalny program, który zbiera dane z każdego pomiaru i na bieżąco będzie uzupełniany wykres z pojedynczych pomiarów pozycji bieguna.
Wykonanie pojedynczego pomiaru pozycji bieguna.
Do tego celu potrzebny jest aparat fotograficzny na zwykłym, nieruchomym statywie fotograficznym. Do aparatu mocujemy teleobiektyw o ogniskowej 200-300 mm. Ustawiamy następujące parametry zdjęć:
- liczba zdjęć: 50
- czas naświetlania: 30 sekund
- ISO 1600 lub 3200
- zdjęcia typu: JPG
- przesłona: 5,6
- stabilizacja obrazu : WYŁĄCZONA
- ustawianie ostrości: MANUAL
- obiekt: Gwiazda Polarna i jej okolice
- wystudzenie statywu z aparatem – minimum 30 minut
UWAGA.
Konieczne jest zapewnienie nieruchomości aparatu i obiektywu. Jeśli ustawiamy aparat na statywie to ten zestaw musi się wychłodzić do temperatury zewnętrznej. Warto ustawić robienie zdjęć przez ponad godzinę i do pomiaru bierzemy ostatnie 50 zdjęć.
UWAGA. Dla łatwiejszego wyznaczenia położenia bieguna metodą fotograficzną z 50 wybranych zdjęć kasujemy 10 klatek zaraz po pierwszym zdjęciu i końcowe 10 zdjęć tuż przed ostatnią klatką. W ten sposób na zdjęciu lepiej będzie widoczna gwiazda na początku i końcu zakresu pomiarowego. Zdjęcia będą wyglądały tak:
Po wykonaniu tej serii zdjęć obrabiamy je w programie Startrails. Jak to zrobić przedstawiam poniżej na przykładzie jeszcze poprzedniej metody..
Zdjęcie to proszę wysłać na adres: jawil@astrojawil.pl Po wyciągnięciu ze zdjęcia pozycji bieguna zostanie opracowana nowa mapka (z podaniem autora ostatniego zdjęcia) i będzie wstawiona do sieci pod adresem: http://www.astrojawil.pl/mapa.png
Mapa z pozycją bieguna w dniu 17.10.2016 roku:
MAPA Z AKTUALNĄ POZYCJĄ BIEGUNA
Zachęcam do wzięcia udziału w tym badaniu. Wystarczy co jakiś czas przysłać do mnie takie końcowe zdjęcie.
- – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - -
WYKAZ PRZESŁANYCH ZDJĘĆ:
od 13.10.2016 do 14.10.2016
Janusz Wiland szt. 3
Łukasz Żak szt. 2
Tomasz Zwoliński szt. 1
Wojciech Budziak szt. 1
- – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - – - -
USTAWIANIE MONTAŻU PARALAKTYCZNEGO NA BIEGUN PÓŁNOCNY.
Podczas ostatnich miesięcy ustawiania FASTRONa na biegun północny zdobyłem pewne doświadczenia, którymi chciałem się z Wami podzielić. Od 2012 roku niemal do tej pory używałem do tego celu szukacza kątowego, przy pomocy którego najpierw ustawiałem równoległość jego osi z osią godzinną FASTRONa, a potem ustawiałem całego FASTRONa na biegun. W ostatnim miesiącu wykonałem eksperyment z ustawianiem na biegun przy pomocy zielonego lasera z doskonałym rezultatem. Ponieważ metoda ustawienia w ten sposób na biegun jest chyba najprostszą z możliwych, tak więc pragnę się podzielić nią z Wami. Tę metodę można stosować do dowolnego montażu paralaktycznego. Jeśli ktoś ma problemy z ustawianiem swojego montażu na biegun to zapraszam do przeczytania do końca tego artykułu. W tej metodzie laserowej nie musimy wiedzieć, która jest godzina, na jakiej szerokości i długości geograficznej się znajdujemy i jaki jest kąt godzinny Gwiazdy Polarnej. Jedyne co musimy wiedzieć, to gdzie w danym momencie znajduje się biegun północny, no i trzeba znajdować się na półkuli północnej skąd widać Gwiazdę Polarną i jej okolice.
Jedyną inwestycją w tej metodzie będzie kupno lasera zielonego. Polecam zakup lasera o małej mocy 5mW, aby niepotrzebnie nie zwracać na siebie uwagi. Niestety są ludzie, którzy wykorzystują te lasery w złych zamiarach – celują w samoloty i lepiej, żeby nas nie widziano, dlatego będę tu polecał najsłabszy laser.
Wracając do omawianej metody, wystarczy wycelować laser dokładnie w biegun północny i ustawić środek krzyża lunetki biegunowej na koniec promienia lasera. Lunetka ta oczywiście musi być dobrze skolimowana z osią godzinną montażu. W przypadku FASTRONa po zgraniu osi lasera i osi godzinnej, laser jest mocno dokręcony i cały czas wskazuje na niebie, gdzie jest skierowana ta oś. Przy pomocy lunety SW 80/400 (pow. 15x) obserwuję okolice Polarnej tak, aby laser był skierowany dokładnie w punkt, gdzie znajduje się biegun północny.
Natomiast osobnym tematem jest znajomość, gdzie dokładnie znajduje się biegun północny. Otóż biegun ten zmienia swoje położenie względem gwiazd. To położenie ulega różnym ruchom (m. in. precesja i nutacja). Jeśli macie w lunetce biegunowej narysowane gwiazdozbiory Kasjopei i Wielki Wóz oraz kółko w środku z małym kółeczkiem na obwodzie, to taki obrazek jest mało dokładny, gdyż nie uwzględnia on precesji i innych ruchów bieguna. Jeśli są tam jednak daty to już lepiej, ale też jeszcze nie jest to doskonałe. Najlepiej wiedzieć jednak samemu, gdzie się znajduje w danej chwili biegun północny.
Na moim blogu www.astrojawil.pl w dziale „Obserwacje” założyłem stronę poświęconą badaniu położenia bieguna północnego. Tam znajduje się obrazek z okolicami Gwiazdy Polarnej z aktualnym położeniem bieguna. Obrazek ten w każdej chwili można sobie ściągnąć z linka: http://www.astrojawil.pl/mapa.png
Patrząc przez teleskop/refraktor ustawiamy promień lasera dokładnie w punkt bieguna. Wtedy mając np. HEQ5 wystarczy ustawić środek krzyża lunetki biegunowej na koniec promienia lasera i montaż mamy ustawiony dokładnie na biegun. Obecnie sprawdziłem prototyp lasera umocowany w uchwycie ze sklejki, ale jestem w trakcie opracowania metalowego uchwytu z regulacjami w dwóch prostopadłych płaszczyznach, co będzie nadawało się zarówno do FASTRONów jak i innych montaży paralaktycznych typu EQ5, HEQ5 czy EQ3.