U Geminorum
U GEMINORUM GWIAZDA ZMIENNA WYBUCHOWA
U Geminorum odkrył John Russell Hind w 1855 roku, który początkowo uważał, że jest to gwiazda nowa jednak szybko zgasła poniżej limitu wielkości jego teleskopu. Jej prawdziwa natura została ujawniona trzy miesiące później, kiedy została ponownie zaobserwowana w wybuchu przez Pogsona. Od tego czasu gwiazda jest monitorowana przez amatorskich i profesjonalnych astronomów, chociaż jej położenie w pobliżu zodiaku oznacza, że niektóre wybuchy są niewątpliwie pominięte z powodu przerwy sezonowej.
U Geminorum jest archetypowym przykładem karłowatej nowej. Układ podwójny gwiazd składa się z białego karła, krążącego blisko czerwonego karła. Co kilka miesięcy następuje wybuch, który znacznie zwiększa jego jasność. Klasa gwiazd zmiennych karłowatych jest często określana jako zmienne U Geminorum po tej gwieździe.
Podwójna U Geminorum ma bardzo krótki okres orbitalny 4 godziny i 11 minut; sama orbita sprawia, że system jest zmienny, gdy elementy przechodzą i zaćmią się nawzajem przy każdym obrocie. Zwykle łączna jasność pozorna waha się między 14,0 a 15,1, a podczas wybuchu gwiazda może jednak rozjaśnić się stukrotnie, powyżej 9 jasności. Chociaż średni odstęp między wybuchami wynosi 102 dni, okres ten jest w rzeczywistości bardzo nieregularny, wahając się od zaledwie 62 dni do tak długich jak 257. Podobnie jak w przypadku nowych karłów, wybuchy są teoretycznymi wynikami okresowych napływów materii z dysku akrecyjnego białego karła, spowodowany niestabilnością samego dysku. (Wikipedia)
W sobotę 14 marca sfotografowałem okolice gwiazdy U Geminorum z miasta. Dzięki świetnej przejrzystości nieba i dobremu prowadzeniu udało mi się na zdjęciach obiektywem 200mm osiągnąć zasięg 15,5 mag, dzięki czemu na zdjęciu widać U Geminorum podczas minimum o jasności, którą oszacowałem na 14,2 mag. Teraz czekam na jej wybuch. Kiedy on będzie? Jak widać z danych obserwacyjnych AAVSO może to już nastąpić w każdej chwili. Ostatni wybuch miał miejsce pod koniec października 2019, co daje nam już ponad 120 dni, a jest to już więcej niż średni okres pomiędzy wybuchami. Dlatego należy obecnie systematycznie obserwować tę gwiazdę. Jest szansa, że doczekamy wybuchu, zanim Słońce zbliży się do Bliźniąt i uniemożliwi jej obserwację. Taka podwyższona jasność jak widać na załączonym wykresie obserwacji trwa tylko kilka dni, dlatego warto ją regularnie wypatrywać każdej pogodnej nocy. Niestety nie jest ona łatwa do odnalezienia – szczególnie w minimum, ale mam nadzieję, że załączone mapki pomogą w lokalizacji tej gwiazdy. Korzystając z funkcji Roczna Widoczność Obiektu mojego programu AstroJaWil widać terminy kiedy możemy obserwować tę gwiazdę gdy jest ona 30 stopni ponad horyzontem z Słońce jest głęboko ponad 18 stopni pod horyzontem.
